Opakowania wielokrotnego użytku. Czy na pewno zwalniają z opłaty SUP?

W ostatnim czasie wielu producentów opakowań jednorazowych chcąc umożliwić swoim klientom uniknięcie obowiązku wprowadzenia opłat konsumenckich, przeprowadza dodatkowe badania swoich opakowań plastikowych i próbuje zmienić ich funkcję z jednorazowych na wielokrotnego użytku.

Zwykle podstawą deklaracji na wielokrotność użycia jest tylko i wyłącznie badanie potwierdzające możliwość wykonania 125 cykli mycia opakowania w zmywarce.

W świetle obecnie obowiązujących przepisów, opisanych poniżej, takie badanie może okazać się niewystarczające i narażać lokale gastronomiczne na kary administracyjne z powodu nie zastosowania się do przepisów SUP i wynikającego z nich obowiązku pobrania opłaty od klientów końcowych.

Do obowiązków każdego przedsiębiorcy należy dostosowanie swojej działalności do obowiązków wynikających z obowiązującego prawa, dlatego w przypadku uznania przez organ kontrolny, że przedstawione badania są niewystarczające aby  być zwolnionym z obowiązku pobierania opłaty SUP, nie będzie możliwości przeniesienia kary administracyjnej na dostawcę opakowań.

Obecnie w Parlamencie Europejskim trwają prace nad uporządkowaniem i doprecyzowaniem wszystkich zagadnień wiązanych z opakowaniami, w tym również kwestii  opakowań wielokrotnego użytku.

Tymczasem obowiązują w Polsce przepisy SUP dotyczące produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, które w całości lub części wykonane zostały z tworzyw sztucznych i które nie zostały przeznaczone, zaprojektowane ani wprowadzone do obrotu, tak aby osiągnąć w ramach jego cyklu życia wielokrotne użycie przez zwrócenie w celu powtórnego napełnienia lub ponownego użycia do tego samego celu, do którego były pierwotnie przeznaczone.

Obowiązki wynikające z przepisów SUP nie dotyczą zatem produktów wielokrotnego użycia.

Samo wielokrotne użycie zostało szeroko przedstawione w Wytycznych Komisji UE wydanych do Dyrektywy SUP w punktach 2.2.2. i 2.2.3.

„Oceny, czy produkt jest przeznaczony, zaprojektowany i wprowadzony do obrotu do wielokrotnego użycia, można dokonać, rozpatrując jego oczekiwany okres funkcjonalności, tj. czy jest on przeznaczony do tego, aby wykorzystać go kilkukrotnie przed ostatecznym unieszkodliwieniem bez utraty funkcjonalności, fizycznych możliwości lub jakości produktu, oraz czy został w ten sposób zaprojektowany, jak również badając, czy konsumenci zazwyczaj przeznaczają, postrzegają i wykorzystują go jako produkt wielokrotnego użytku.Istotne cechy projektu produktu obejmują skład materiałowy, możliwość wyczyszczenia, które umożliwiłyby wielokrotną rotację w stosowaniu produktu do tego samego celu zgodnego z jego pierwotnym przeznaczeniem. W przypadku pojemników stanowiących opakowania można ustalić możliwość ich wielokrotnego użytku zgodnie z wymogami zasadniczymi określonymi w dyrektywie w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, w tym na podstawie wszelkich deklaracji poświadczających zgodność opakowania ze wspomnianymi wymogami zasadniczymi i powiązanymi normami.”

Ponadto wytyczne przywołują zapisy Dyrektywy 94/62/WE z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych i normy zharmonizowanej EN 13429:2004 Opakowania – Opakowania wielokrotnego użytku, zgodnie z którymi wymagania przydatności opakowań do wielokrotnego użytku są następujące:

— zamiar wielokrotnego wykorzystania opakowania (tj. celowe zaprojektowanie, przeznaczenie i wprowadzenie do obrotu),

— projekt opakowania umożliwiający osiągnięcie wielokrotnej rotacji,

— opakowanie można opróżnić/rozładować bez znacznych uszkodzeń i bez zagrożenia dla integralności produktu, zdrowia i bezpieczeństwa,

— opakowanie można odtworzyć, wyczyścić, umyć, naprawić przy jednoczesnym utrzymaniu jego pierwotnej funkcjonalności,

— obowiązują ustalenia umożliwiające wielokrotne wykorzystanie, tj. ustanowiono i uruchomiono system wielokrotnego wykorzystania.

Powyższe zapisy Dyrektywy opakowaniowej i przywołanej normy mają odzwierciedlenie przepisach krajowych tj. art. 8 pkt 10 oraz 11 i 13 Ustawy z dnia 13 czerwca 2013r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, a także polskiej normie PN-EN 13429 pt. ”Opakowania. Wielokrotne użycie”.

Zarówno przepisy unijne jak i krajowe, wymagają od przedsiębiorców korzystających z opakowań wielokrotnego użytku ustanowienia systemów wielokrotnego wykorzystania tych opakowań.

Mogą to być następujące systemy (wg normy):

– system obiegu zamkniętego – system, w którym rotacja opakowania wielokrotnego użycia przebiega w obrębie jednego przedsiębiorstwa lub grupy kooperujących przedsiębiorstw,

– system obiegu otwartego – system, w którym opakowanie wielokrotnego użycia krąży między nieokreślonymi przedsiębiorstwami,

– system mieszany – system składający się z dwóch części:

1) opakowanie wielokrotnego użycia pozostaje własnością finalnego końcowego użytkownika, który nie dysponuje systemem redystrybucji prowadzącym do ponownego niepełnienia,

2) opakowanie jednorazowego użycia, używane jako wyrób pomocniczy do przewozu zawartości do opakowania wielokrotnego użycia.