Recykling plastiku w Polsce

Wiele osób uważa, że plastik jest wrogiem numer 1 dla środowiska. W rzeczywistości problemem nie są same tworzywa sztuczne. Przecież ich sukces wynika z tego, że są często nie do zastąpienia. Prawdziwym problemem jest zbyt niski procent odzyskanego plastiku. Przez dziurawy system recyklingu, uciekają wartościowe tworzywa sztuczne. Jak wypada w tym Polska i inne kraje UE? Co można zrobić, żeby poprawić recykling plastiku? Sprawdźmy!

Na czym polega recykling?

Recykling jest sposobem na ochronę środowiska przed skutkami działalności człowieka. Polega na organizacji systemu obiegu materiałów, które można ponownie wykorzystać. Celem recyklingu jest ograniczenie zużycia surowców naturalnych, zmniejszenie ilości odpadów, zmaksymalizowanie odzyskiwanych materiałów do ponownego użycia oraz optymalizacja nakładów przeznaczonych na przetworzenie odpadów.

Wyróżnia się cztery typy recyklingu: 

• materiałowy, 
• termiczny, 
• chemiczny, 
• kompostowanie (biodegradacja). 

Cały łańcuch odzysku odpadów zaczyna się od zbiórki śmieci (dlatego tak ważna jest świadomość ekologiczna obywateli). Następnie wszystko trafia do sortowni. Część odpadów wyląduje na wysypisku. Posortowane tworzywa sztuczne są czyszczone i przygotowywane do recyklingu (np. są wstępnie rozdrabniane).  

Plastik – w czym leży problem?

Wszechstronne zastosowanie tworzyw sztucznych widzimy wszędzie wokół siebie. Plastikowe elementy mają smartfony i inny sprzęt elektroniczny, od którego jesteśmy uzależnieni. Sięgamy po butelki plastikowe, w których jest woda. Leki i żywność trzymamy w odpowiednich pojemnikach.

 Tworzywa sztuczne idealnie spełniają swoje zadanie i to tak dobrze, że stosy zużytych produktów zalegają na śmietniskach. Szczególnie dokuczliwy jest przyrost opakowań jednorazowych, których materiał mógłby zostać ponownie wykorzystany. Ten jednak trafia do środowiska – do lasów, na plaże, w oceany – gdzie jako mikroplastik wraca w pokarmach spożywanych przez człowieka.  

Z roku na rok rośnie liczba produkowanych tworzyw sztucznych. Gdyby plastik uznać za kraj, zająłby 20 miejsce pod względem wielkości gospodarki. Wyprzedzając takie kraje jak m.in. Austria czy Egipt. Ale summa summarum, tworzywa sztuczne nie są naszym wrogiem. Bez nich mogłoby być niewyobrażalnie ciężej. Rozwiązaniem jest szczelny obieg tego surowca i zmniejszenie produkcji jednorazowych pojemników.

Recykling plastiku w Polsce

Plastik jest kolejną niezwykłą technologią wynalezioną przez człowieka. Sprawia, że żyje się nam wygodniej. Ale z drugiej strony jest rosnącym problemem dla naszego zdrowia i środowiska. Kluczem do problemu jest recykling. A jak ten wygląda w Polsce?  

(źródło: Eurostat)

Tylko ok. 40% opakowań z tworzyw sztucznych jest poddawana recyklingowi w Polsce. To mniej niż średnia w Unii Europejskiej. W naszym kraju rocznie wykorzystuje się 3,5 miliona ton plastiku. Prawie 30% z tego zostaje wykorzystane przy produkcji opakowań (czyli ok. 1,2 miliona ton). Duża część idzie też do sektora budowlanego oraz po prostu jest wykorzystywana przy artykułach gospodarczych codziennego użytku.

 Co więcej statystyki z lat 2013-2017 pokazują, że wykorzystanie plastiku do produkcji opakowań w Polsce stale rośnie. W tym okresie zwiększyło się ono aż o 20%. 

Recykling plastiku w Europie i na świecie

W 2015 roku produkcja plastiku na świecie wyniosła 322 milionów ton. W europie było to 58 milionów ton. Już rok później, produkcja wyniosła odpowiednio 380 mln ton i 60 mln ton tworzyw sztucznych. 

Według danych eurostatu (w 2016 roku) na jednego mieszkańca UE przypadało średnio 170 kg odpadów plastikowych. W Polsce to średnio 35 kg na jednego mieszkańca, za to w Niemczech już 221 kg. 

(źródło: Eurostat)

Średnia UE w odzysku tworzyw sztucznych, rośnie z roku na rok. Jest to jednak nadal zbyt mało, aby powstrzymać negatywne skutki zanieczyszczenia przyrody plastikiem.

Co można zrobić, aby poprawić recykling plastiku?

Poważnie do problemu podeszła Unia Europejska uchwalając szereg rozporządzeń, które mają poprawić poziom odzysku odpadów i zoptymalizować łańcuch produkcji plastikowych pojemników. W 2021 roku wchodzi w życie Dyrektywa Plastikowa oraz podatek od plastiku.

Pierwsze rozwiązanie wykluczy z obiegu takie plastikowe utensylia jak jednorazowe naczynia, tacki, sztućce czy słomki, które można zastąpić bardziej trwałymi przedmiotami. Drugie sprawi, że recykling tworzyw sztucznych stanie się bardziej opłacalny na zasadach rynkowych. 

Oczywiście regulacje prawne są najsilniejszym motorem do poprawy sytuacji. Wystarczy zauważyć, że np. wprowadzenie opłat za reklamówki sprawiło, że w supermarketach bez trudu znajdziemy bardziej ekologiczne torby papierowe na zakupy. Warto jednak promować też akcje społeczne takie, które pomagają konsumentom, w sposób bardziej świadomy, wybierać produkty plastikowe.

Wiele nadziei wiąże się też z pojemnikami ekologicznymi, które podlegają samodzielnemu rozkładowi. Są to np. opakowania biodegradowalne i kompostowalne. Gdyby udało się je rozpowszechnić, problem zalegających śmieci z tworzyw sztucznych stałby się łatwiejszy do opanowania.

Branża opakowań szykuje się na ekologiczne zmiany

Patrząc na poziom recyklingu plastiku w Polsce, nadal jest wiele do poprawienia. Na szczęście unijne rozporządzenia zmuszają rynek do proekologicznych zmian. Jest to wyzwaniem dla branży opakowań. Przedsiębiorcy już wcześniej samodzielne rozpoczęli wprowadzać bardziej przyjazne dla środowiska produkty. 

Rośnie popularność ekologicznych pojemników. Na rynku łatwiej znaleźć biodegradowalne alternatywy. Co więcej pojawiają się nawet jadalne opakowania. Być może pomysłowość naukowców przyniesie nam oryginalne rozwiązanie dla problemu plastiku.