Tworzywa biodegradowalne - co to?

Wprowadzona w 2021 roku przez Unię Europejską Dyrektywa plastikowa znacznie ogranicza możliwości wykorzystania tego tworzywa w branży spożywczej. A ściślej w kontekście jednorazowych sztućców i opakowań. Zgodnie z jej treścią, z rynku muszą zniknąć plastikowe sztućce, mieszadełka do napojów i talerzyki. To samo czeka słomki, patyczki higieniczne czy patyczki do balonów. Ten sam los spotkał kubeczki i pojemniki na żywność, które wykonywane były do tej pory z polistyrenu ekspandowanego. W efekcie – coraz częściej do produkcji opakowań wykorzystywane są tworzywa biodegradowalne.

Co to tworzywa biodegradowalne i z czego powstają?

Poprzez tworzywa biodegradowalne rozumiemy sztuczne tworzywa, które wytwarza się w procesie polimeryzacji. Powstają one z surowców odnawialnych, takich jak przykładowo cukry z kukurydzy, zboże, drewno, trzcina cukrowa lub skrobia z ziemniaków. Mogą także powstawać z surowców petrochemicznych lub kopalnianych.

Biodegradowalne tworzywa charakteryzują się przede wszystkim tym, że mikroorganizmy – takie, jak grzyby czy bakterie – rozkładają je na metan, wodę, dwutlenek węgla, biomasę oraz materiały nieorganiczne. Czyni to opakowania biodegradowalne przyjaznymi dla środowiska.

Po czym poznać pojemnik z tworzywa biodegradowalnego?

Pojemniki z tworzywa biodegradowalnego można łatwo rozpoznać po specjalnym symbolu na opakowaniu. Ponieważ samego tworzywa biodegradowalnego nie można na pierwszy rzut oka rozróżnić od innych tworzyw sztucznych, informacja o tym, że dane opakowanie lub wykonany z danego tworzywa produkt ulegają biodegradacji (bądź też przeznaczone są do kompostowania) musi zostać na nich umieszczona.

Opakowania takie muszą być oznaczone jedną z trzech norm: EN 13432 dla tworzyw kompostowalnych w Europie, w USA normą ASTM D6400, a w innych krajach – ISO 17088. Na przykład europejska norma dla pojemników kompostowalnych oznacza, że minimum 90% takiego opakowania ulegnie biodegradacji w czasie 6 miesięcy kompostowania.

Czy opakowania biodegradowalne są ekologiczne?

Ponieważ świat staje się coraz bardziej eko, pojawia się uzasadnione pytanie, czy opakowania biodegradowalne i opakowania ekologiczne to dokładnie te same produkty. I tak, i nie. Wśród wszystkich dostępnych na rynku opakowań ekologicznych, opakowania biodegradowalne stanowią ich wycinek. Oznacza to, że każde opakowanie biodegradowalne jest opakowaniem ekologicznym, natomiast nie każde eko-opakowanie poddaje się biodegradacji. Dlatego, wybierając opakowania, warto zwrócić uwagę na ten aspekt.

Czy biotworzywa nadają się do kompostowania?

Ponieważ za biotworzywa uznaje się tworzywa biodegradowalne oraz tworzywa z odnawialnych źródeł, wydaje się, że można je kompostować. Niestety – definicja biotworzyw wskazuje, że należą do nich także te tworzywa, których nie można poddać biodegradacji, ale które są wytwarzane z odnawialnych zasobów. By upewnić się, że wybrane przez nas wykonane z biotworzywa produkty to opakowania kompostowalne, należy poszukać na nich odpowiedniego oznakowania.

By możliwe było kompostowanie odpadów, na produkcie z biotworzywa powinien być umieszczony znak OK compost, poświadczający otrzymanie certyfikatu kompostowalności. Wystawiany on jest przez TUV Austria i występuje w dwóch wersjach. Certyfikatem OK compost HOME znajdziemy na opakowaniach, które mogą być wykorzystane na kompost przydomowy.

Wykorzystane do ich produkcji materiały rozkładają się w niższych temperaturach, a tym samym w mniej wymagającym środowisku. Drugi certyfikat to OK compost INDUSTRIAL, zgodnie z którym produkt może zostać skierowany do kompostowania przemysłowego. By uzyskać którykolwiek z certyfikatów, opakowanie takie musi spełnić surowe wymogi wspomnianej europejskiej normy EN 13432.

Tworzywa biodegradowalne zastąpią plastik?

Uwzględniając działania UE, związane z próbą wyeliminowania, a przynajmniej ograniczenia zużycia plastiku na jej terenie, zamiana tego surowca na tworzywa biodegradowalne wydaje się kwestią czasu. Już dziś można dostrzec coraz więcej produktów, które w swojej biodegradowalnej wersji zaczynają wypierać plastikowe rozwiązania. Wśród nich, wymienić należy biodegradowalne naczynia jednorazowe, coraz częściej sprzedawane i kupowane w hurtowniach opakowań. Wraz z nimi bardziej  popularne stają się sztućce ekologiczne, wykonane z drewna lub bambusu, a także kubeczki z biodegradowalnej trzciny cukrowej.

Oprócz tych produktów często natrafić można na pojemniki kompostowalne, które zaczynają sukcesywnie zastępować plastikowe opakowania wykorzystywane w branży spożywczej. Czy zatem jest tylko kwestią czasu, gdy plastik zastąpią tworzywa biodegradowalne?

Na to będzie potrzeba wiele czasu, ponieważ tworzywa sztuczne nie są same w sobie problemem. Kłopotem jest ich niski odzysk w recyklingu. A tworzywa biodegradowalne są idealną alternatywą dla plastiku. Te jednak też zostawiają swój ślad w przyrodzie, dlatego kluczem do poprawy stanu środowiska jest bardziej odpowiedzialna produkcja i konsumpcja.